Dit artikel is in januari 2022 verschenen in Pi. De fotografie is van Riesjard Schropp.

Met zijn 54000 m² is Amare het grootste cultuurgebouw van Nederland. Het indrukwekkende bouwwerk op het Spuiplein vormt de nieuwe thuisbasis van Stichting Amare, het Residentieorkest, het Nederlands Danstheater en het Koninklijk Conservatorium. Omdat Amare behalve een cultuurpaleis met internationale allure ook een gastvrij 'huis van de stad' wil zijn, heb je vrij toegang tot een groot deel van het gebouw. Architecten NOAHH, JCAU en NL Architects voorzagen Amare van een 125 meter lange passage, waardoor het gebouw goed aansluit op zijn omgeving. Voor Amare moesten twee bestaande cultuurgebouwen wijken: het Lucent Danstheater en de Dr. Anton Philipszaal.

Verenigen van wensen

De gemeente Den Haag gaf de DBM (design, build, maintain)-opdracht voor Amare aan bouwcombinatie Cadanz (Boele & Van Eesteren | Visser & Smit Bouw). De lat voor het complexe project lag hoog. Ferry Van Bruchem, realisatiemanager bij Cadanz: "Cadanz was verantwoordelijk voor het ontwerp, de bouw en het onderhoud. We hadden bij dit project te maken met drie hoofdgebruikers, plus de exploitatiemaatschappij van de gemeente. De wensen en eisen van deze vier partijen moesten in het ontwerp worden verenigd."

De klankkaatsers boven het podium van de Concertzaal waren in eerste instantie ontworpen als massieve houten panelen, maar daardoor werden ze veel te zwaar. Gielissen bedacht hier een oplossing voor: een metalen bak, bekleed met fineer.

Akoestiek en duurzaamheid

Amare beschikt over vier zalen: de Concertzaal, de Ensemblezaal, de Theaterzaal en de Repetitiezaal. Ze staan om akoestische redenen los van elkaar, alle vier op hun eigen fundering. Zo wordt het geluid vanuit een zaal niet verspreid naar de rest van het gebouw en hebben de zalen onderling geen last van elkaar. Van Bruchem: "Waar het in zo'n gebouw vooral om draait is de akoestiek. Alle gebruikers moeten tegelijkertijd muziek kunnen maken. Daarbij spelen zaken als nagalm, contactgeluid en luchtgeluid een belangrijke rol. Er hebben twee akoestische bureaus aan dit project gewerkt, de hoge eisen van de gebruikers zorgden daarbij voor een verdiepingsslag."

Vanwege de vele technische en akoestische eisen waaraan de zalen moesten voldoen, was interieurbouwer Gielissen vanaf de ontwerpfase bij het project betrokken. Van Bruchem: "Gielissen heeft in de ontwerpfase van de zalen goed technisch advies gegeven met betrekking tot de haalbaarheid, en met name voor het interieurwerk meegedacht. Bijvoorbeeld over de 3D-afwerking van de loges in de Concertzaal." Marco van Maaren, senior projectleider bij Gielissen: "Ik heb gedurende een half jaar wekelijks meegedraaid tijdens sessies met de opdrachtgever om van technisch ontwerp naar het definitief ontwerp te komen. Daarbij lag de uitdaging vooral in de hoge akoestische eisen en de gewenste BREEAM excellent normering."

Vindingrijkheid

Van Bruchem is tevreden over de goede akoestiek in de zalen. "Daar hebben we heel veel aandacht aan besteed. We hebben zelfs een grote mock-up gemaakt in een loods in de haven van Rotterdam om zeker te zijn dat de ontworpen technische oplossingen akoestisch ook daadwerkelijk zouden werken."

In de zalen moest rekening worden gehouden met absorptie en reflectie. Dit vergde de nodige vindingrijkheid van de interieurbouwers. Van Bruchem noemt als bijzonder onderdeel de klankkaatsers, die boven het podium van de Concertzaal hangen. "Die waren in eerste instantie ontworpen als massieve houten panelen, maar daardoor werden ze veel te zwaar. Gielissen bedacht hier een oplossing voor, gebaseerd op expertise vanuit hun shipyard: ze hebben een metalen bak geconstrueerd en die met fineer bekleed. Zo kwamen ze eigenlijk tijdens het hele project met goede uitvoerbare oplossingen." Jaap Verberne, senior accountmanager bij Gielissen: "In verband met de akoestiek wil je voorkomen dat het meubilair meetrilt. Dat betekent dat je stijve meubels moet maken en dikke zware wanden. Zo hebben we de logebakken met gebogen randen in de Concertzaal volledig akoestisch verzwaard." Dat alle moeite niet voor niets is geweest, blijkt uit het feit dat het Residentieorkest zeer tevreden is over de geluidskwaliteit, en uit de positieve reacties na de opening van het gebouw. Verberne: "Ik hoorde dat er zelfs internationaal lyrisch gereageerd wordt op de akoestiek in de Concertzaal."

De logebakken met gebogen randen in de Concertzaal zijn volledig akoestisch verzwaard.

Samenwerking

Behalve voor de interieurbouw in de Concertzaal en de Ensemblezaal was Gielissen ook verantwoordelijk voor een deel van het resterende interieur. Van Bruchem: "Ze hebben balies, pantry's en wastafelmeubels gebouwd, en de eiken wandbekleding van de studio's gedaan." Verberne: "Achter die eiken wandafwerking zit ontzettend veel techniek weggewerkt, zoals absorbers en klankkaatsers. De wastafelmeubels hebben we afgewerkt met mooie Kerrock-bladen." Naast Gielissen Interiors was ook Gielissen Exhibitions bij de uitvoering betrokken. Van Bruchem: "Omdat de medewerkers van de expo-tak weinig te doen hadden tijdens de coronacrisis, hebben ze aan ons project gewerkt: een win-winsituatie waarbij zij mensen aan het werk konden houden en wij hun gespecialiseerde vakmensen konden inhuren." Al met al is Van Bruchem zeer positief over de interieurbouwer: "Als aannemer kijk je uiteraard naar de kwaliteit van het geleverde werk, maar ook naar de samenwerking. Ik had nog nooit eerder met Gielissen gewerkt, maar ik ben enthousiast. En ik vind het geweldig dat we het gebouw opgeleverd hebben, waarbij alle eisen verwerkt zijn in ontwerp en realisatie. Ik ben er halverwege het project bij gekomen en dacht toen: dat gaan we nooit halen in 2,5 jaar. Maar het is gelukt!

De oefenruimtes voor het Koninklijk Conservatorium zijn voorzien van een eiken wandafwerking. Achter de wanden gaat een grote hoeveelheid techniek schuil.

Opdrachtgever — Gemeente Den Haag
Architect — NOAHH, Jo Coenen Architects & Urbanists, NL Architects
Interieurarchitect — NOAHH, Jo Coenen Architects & Urbanists, Brunn Ontwerp, Studio Aziz Bekkaoui
Interieurbouw — o.a. Gielissen Interiors | Exhibitions | Events, Harryvan Interieurbouw
Advies akoestiek — LPB | Sight, Studio DAP, Ben Kok
Landschapsarchitect — OKRA Landschapsarchitecten
Aannemer — Bouwcombinatie Cadanz (Boele & Van Eesteren | Visser & Smit Bouw)